Obaj byli sędziami, walczyli z mafią i przez wiele lat żyli w świadomości, że wydano na nich wyrok. Mówili o sobie „chodzące trupy”. Odkryli ponad 4tys. „uomini d’onore” i wytoczyli maksiproces przeciwko prawie 500 najważniejszym przywódcom mafijnym.
Giovanni Falcone i Paolo Borsellino wychowywali się w tej samej dzielnicy biedoty w Palermo co jeden z największych mafiosów Tommaso Buscetta („Don Masino”) – La Kalsa. Zawodową współpracę sędziowie zaczęli w 1980r. po zabiciu przez mafię kapitana Emanuela Basile, który jako pierwszy zgromadził wiele dowodów obciążających jej szefów i zdążył je przed śmiercią przekazać Borselliniemu. Od tego czasu Paolowi i jego rodzinie zawsze już będzie towarzyszyła eskorta. Wtedy też narodziła się potrzeba stworzenia specjalnego oddziału walki z mafią, składającego się z zaufanych osób, agentów i specjalistów różnych dziedzin, którzy poprzez wspólną pracę i wymianę informacji byliby w stanie ogarnąć globalność fenomenu mafii, prowadzić dokładne dochodzenie i gromadzić zarzuty w celu aresztowania jej przywódców. Pod przewodnictwem Rocco Chinnici (zginął w wyniku eksplozji bomby w sąsiednim samochodzie w 29 luglio 1983) a następnie Antonino Caponnetto, który specjanie przeniósł sie do Palermo z Florencji, stworzyli nowy, scalony system policji, tzw. sieć antymafijną. „Reforma” ta była przełomem w walce z mafią, gdyż wcześniej we Włoszech każdy sędzia działał osobno, „każdy we własnym interesie” i „na własną rękę”, pojedyncze jednostki nie miały szans przeciwstawić się tak wielkiej organizacji, a indywidualne mini-śledztwa często kończyły się na niczym. Tworząc siatkę zaufanych sędziów Folcone i Borsellino wierzyli, że mafia nie może zabić wszystkich wtajemniczonych, że nawet jeżeli coś im się stanie to zawsze zostanie ktoś kto będzie kontynuował ich śledztwo. Mając świadomość, że Palazzo di Giudizia w Palermo ma „uszy”, zoogranizowali w jego podziemiach tajny pokój, w którym przepisywali dane i razem studiowali dokumenty, a ważne odkrycia przekazywali sobie na zasadzie „krążących teczek”.
Falcone i Borsellino doskonale się uzupełniali – pierwszy z nich specjalizował się w liczbach, statystykach, analizie finansowej, drugi natomiast był typem „szeryfa”, lepiej pracował w terenie, wiązał fakty i nazwiska w logiczną całość. Połączyła ich przyjaźń, zbieżność poglądów, odwaga i być może świadomość, że obaj są „chodzącymi trupami”. Obydwaj byli postaciami o niesamowitej inteligencji i doskonałej pamięci oraz wielkim zapale do pracy.
Giovanni Falcone (ur.18.05.1939 – zm.23.05.1992r) trafił na studia prawnicze po odbyciu służby wojskowej i ukończeniu akademii morskiej, a karierę w wymiarze sprawiedliwości rozpoczął dopiero po ich ukończeniu. W 1964 został pretorem – szeregowym sędzią Lentini w prowincji Syrakuzy, od 1968 pracował w prokuraturze w Trapani, w 1974 przeniesiony został do Palermo do wydziału sędziów śledczych.
Borsellino (ur.19.01.1940 zm.19.07.1992r.) mimo przeciwności losu (śmierć ojca, konieczność zajmowania się oddziedziczoną po nim apteką, a także zaciągnięcie się do wojska w celu utrzymania rodziny) dostaje się do magistratury w wieku 23 lat i zostaje najmłodszym urzędnikiem sądowym we Włoszech. W grudniu 1968r. poślubia Agnese Piraino Leto, córkę Angelo Piraino Leto, który był w tym czsie dyrektorem trybunału w Palermo. Borsellino początkowo pracuje jako pretor w Mazara del Vallo, a następnie w Monreale, gdzie poznaje Emanuele Basile i po raz pierwszy styka się ze śledztwami mafii corleone.W 1975r. zostaje przenisiony do Palermo gdzie po paru miesiącach trafia do Wydziału Spraw Karnych,a jego przełożonym zostaje Rocco Chinnici, który staje się dla niego „przybranym ojcem” nie tylko w życiu zawodowym, ale i prywatnym.
Giovanni i Paolo odkrywają Święty Sojusz (Santa Alleanza) mafii palermitańskiej i corrleoneskiej, przypieczętowanym ślubem przedstawicieli dwóch rodów. Zdają sobie róznież sprawę z rosnących w sieci kryminalnej Cosa Nostra wpływów cosche trapańskich – Totò Riina i Bernardo Provenzano, którzy w Mazara del Vallo i Belice robili interesy wielkiej rangi. Falcone odkrył również kulisy walki klanów w Palermo rozpoczętej w 1981 , dotarł aż do szczebla „Kopuły” oraz zdobył dowody istnienia w mafii tzw. trzeciego poziomu, czyli powiązań z wybitnymi uczestnikami życia politycznego i gospodarczego, którzy czerpią zyski ze współpracy ze zorganizowaną przestępczością i udzielają jej pomocy. Wśród nich byli też adwokaci, sędziowie, przekupieni właściciele banków przymykający oko na nielegalne przelewy i łamanie praw. Sędziowie odkryli, że mafia sycylijska ma powiązania nie tylko ze Stanami Zjednoczonymi, lecz przemyca też narkotyki ze wschodu zwł. z Azji.
Falcone i Borsellino stosowali bezwzględne metody walki z mafią, natychmiastowe aresztowania w ciągu całej doby, przeszukiwania domów, a nawet zablokowali wszystkim podejrzanym konta bankowe na które wpływały miliony euro niewiadomego pochodzenia. Dzięki swoim dochodzeniom odkryli strukturę mafii, o której wcześniej prawie w ogóle się nie mówiło oraz metody jej działania. Szczegółowo opisali specyfikę sycylijskiej organizacji przestępczej, system nominacji nowych członków itp. Stworzyli listę nazwisk, nieustannie powtarzających się w różnych rabunkach i aferach. Zdemaskowali 4tys. „uomini d’onore”, czyli „mężów honoru”, skupionych wokół większych miast na Sycylii (Palermo, Trapani, Agrigento, Caltanisetta). W 1985 zostało oskarzonych 706 uczestników Cosa Nostra, większości wytoczono proces.
Sztab Falconego i Borsellino, składający się z siedmiu sędziów śledczych doprowadził do tzw. maksiprocesu (luty 1986- grudzień1987)– największego w historii Włoch procesu Cosa Nostra, czyli siatki mafijnej razem z jej zagranicznymi odgałęzieniami, w którym oskarżeni mieli nie być sądzeni indywidualnie, ale odpowiadać karnie jako cała organizacja. Ze względu na ilość oskarżonych (464!!) towarzyszyły mu problemy techniczne – sala sądowa w Palermo została urządzona jak bunkier, wbudowano ją w ścianę więzienia Ucciardone, a oskarżonych umieszczono w 30tu specjalnych klatach. Broniło ich 200 adwokatów zaś po stronie oskarżenia wystąpiło około 50 prawników. Akt oskarżenia, będący owocem ciężkiej pracy zespołu śledczego Folcone i Borsellino, obejmował 8 600 stron oraz ok. 250 000 stron materiałów dowodowych. Zarzucał oskarżonym setki ciężkich przestępstw, takich jak: morderstwa, napady i rabunki, handel narkotykami, szantaż, zabór miliardowych kwot środków publicznych. Zarzuty obejmowały lata 1975 – 1985. W grudniu 1987 zapadł wyrok, potwierdzający podstawowe zarzuty i skazujący większość oskarżonych, a wśród nich wszystkich członków Cupoli (kierowniczego ciała). Uniewinnionych zostało ok. 100 osób, ale z ważniejszy członków mafii znalazł się tam jedynie Luciano Leggio. Do sukcesu przyczyniły się przede wszystkim zeznania kilkunastu świadków koronnych – pentiti zwłaszcza Tommaso Buscetto i Antonio Calderone
W marcu 1991 Giovanni Falcone został dyrektorem Wydziału Spraw Karnych Ministerstwa Sprawiedliwości w Rzymie. Prowadzone z jego udziałem i z amerykańskimi agentami operacje: „Pizza Connection”, „Iron Tower” oraz „Pilgrin” doprowadziły do zatrzymania i skazania znaczących członków Cosa Nostra.
Już podczas śledztwa 1983r wiadomo było, że jest planowany zamach na Faclone i Boresellino. Jednak nie powstrzymało ich to w dalszej pracy, bo jak powtarzał słowa z dzieła Szekspira Falcone: „Ci, którzy się boją, umierają codziennie. Ci, którzy się nie boją, umierają tylko raz.” Mimo wcześniejszych nieudanych zamachów, obaj giną w wyniku ekspozji bomby dopiero w 1992r. – najpierw Falcone a dwa miesiące później Borsellino.
Zamach bombowy na Falconego 23 maja 1992 był jednym z największych zamachów we Włoszech i odbił się głośnym echem na całym świecie. Zamachowcy używając ok. 350kg materiałów wybuchowych zaminowali ponad 100metrowy odcinek autostrady koło Capaci, którą podróżował Falcone z żoną (Francescą Morvillo, także sędzią) oraz z całą ochroną. Zamachem kierował prawdopodobnie Micheangelo La Barbera, członek „Kopuły” na zlecenie Salvatore Riiny i Giovanniego Brusca. Po jego śmieci Borsellino wiedział, że tym razem kolej wypada na niego, o czym mówił otwarcie w jednym z telewizyjnych wywiadów, apelując równocześnie do przyszłego pokolenia aby nigdy nie poddawali się w walce, którą zapoczątkował z resztą przyjaciół. 19 lipca 1992, tuż po wspólnym obiedzie z żoną i dwójką dzieci, jedzie do matki i ginie pod jej domem na via D’Amelio razem z pięcioma osobami ze swojej eskorty w wyniku autowybuchu jednego z zaparkowanych w pobliżu samochodów.
Borsellino i Falcone za swoje wysiłki przeciwko mafii zostali uhonorowani 1992r włoskim medalem „Medaglia d’oro al valor civile” . W 2006r. zostali również uznani przez Time Magazine za bohaterów ostatnich 60 lat. Na pamiątkę tragicznych wydarzeń lotnisko w Palermo zostało nazwane na ich cześć „ Falcone-Borsellino”
Na podstawie ich życia nakręcono filmy: „Excellent Cadavers”, „Giovanni Falcone”, „Paolo Borsellino”.
Źródła:
Wikipedia.it
http://przestepczosczorganizowana.republika.pl/wlochy.htm
