Ustanowienie kolegium kapłańskiego wiąże się z panowaniem drugiego króla rzymskiego – Numy Pompiliusza. Według tradycji podawanej przez rzymskich historyków, miał początkowo zorganizować jedynie cztery kolegia, które w miarę rozwoju czasu rozrosły się do liczby piętnastu.
Za czasów republiki kolegium kapłańskie składało się z:
– pontyfików
– króla ofiarnego
– westalek
– kapłanów Jowisza, Marsa i Kwiryna
Zwierzchnikiem kapłanów był pontifex maximus. W okresie republiki był wybierany na komicjach trybusowych.
W cesarstwie funkcję najwyższego kapłana sprawował cesarz. Zmiany zaszły dopiero, gdy wiara w bogów została wyparta przez Mesjasza. Jako pierwszy ten tytuł odrzucił cesarz Gracjan w 375 roku n.e.
Miejscem obrad kapłanów był Domus Regia na Forum Romanum.
Do kompetencji kapłanów, należało:
– ustalanie dni świątecznych
– czuwanie nad przestrzeganiem określonych obrzędów, rytuałów, formułek
– spisywanie kroniki najważniejszych wydarzeń (annales maximi)
– kierowanie życiem religijnym
– przygotowywali formułki modlitw publicznych
– dokonywali aktu oczyszczenia miejsca dotkniętego nadzwyczajnym znakiem zesłanym z niebios
– uczestniczyli w obrzędzie zawierania małżeństw
– sporządzali testamenty
– odnotowywali okresy urzędowania poszczególnych konsulów
Kapłani nie stanowili jakiejś odrębnej kasty. Swoje funkcje sprawowali dożywotnio. W społeczeństwie rzymskim cieszyli się wielkim szacunkiem. Niekiedy szacunek jaką posiadali była okazywana w niezwykle prozaiczny sposób, np.: najlepsze miejsca w teatrze, amfiteatrze czy cyrku, a także innych miejscach. W czasie obrzędów zakładali togę praetexta i spiczastą czapkę (apex).
Przez Tarkwiniusza Starszego, zostało ustanowione jeszcze kolegium kapłanów quindecim viri sacris faciundis, które czuwało nad księgami sybilijskimi i obcymi kultami.
Materiał opracowany przez:
