Grudzień kojarzy się przede wszystkim ze świętami, rodziną, kupowaniem prezentów. Nie wszyscy jednak wiedzą, że jest to także miesiąc, w którym oprócz regularnego miesięcznego wynagrodzenia, przysługuje trzynasta pensja. Prawo do jej otrzymania mają wszyscy pracownicy (lavoratori subordinati) zatrudnieni we Włoszech.
Po raz pierwszy trzynastkę otrzymali w 1937 roku pracownicy zatrudnieni w przemyśle, a następnie, w październiku 1946 r. ten przywilej został rozszerzony również na robotników. Dopiero w 1960 roku trzynasta pensja została przyznana wszystkim kategoriom pracowników (Decreto Presidente della Repubblica n. 1070).
Trzynasta pensja naliczana jest od 1 stycznia do 31 grudnia i jest wypłacana tylko raz w roku, aby zapewnić pracownikom większą dyspozycyjność ekonomiczną przed świętami Bożego Narodzenia.
Z biegiem lat zostało ustalone, że dodatkowa miesięczna pensja musi być naliczana na podstawie rzeczywistego miesięcznego wynagrodzenia, czyli w kalkulacji wzięte są pod uwagę wszystkie zarobki, które otrzymaliśmy w trakcie zatrudnienia.
Do naliczenia trzynastej pensji brany jest pod uwagę staż pracy czyli wyniesie tyle dwunastych części miesięcy, w zależności od czasu od kiedy dany pracownik jest zatrudniony. Przez cały przepracowany miesiąc rozumie się pracę dłuższą niż 15 dni.
W przypadku niepełnego zatrudnienia np. part time, pracownikowi przysługiwać będzie trzynastka, naliczona proporcjonalnie do ilości godzin pracy. Jeżeli jesteś zatrudniony na 20 godzin tygodniowo, a pełny etat to 40 godzin pracy, otrzymasz 50% sumy, która przysługuje pracownikom na cały etat.
Jeśli w ciągu roku, pracownik zmienił rodzaj umowy, np. z part time przeszedł na cały etat, jego trzynasta pensja naliczana będzie osobno za okres przepracowany na pół etatu i pełny etat.
Trzynasta pensja narasta w zależności od długości zatrudnienia w ciągu roku, więc jeśli pracownik jest nieobecny, jego dodatkowe wynagrodzenie nie rośnie. Istnieją jednak przypadki, gdzie nawet jeśli pracownik nie pracuje, narasta jego trzynasta pensja. Należą do nich nieobecności związane z:
– urlopem z powodu ślubu, tzw. congedo matrimoniale,
– chorobą lub nieszczęśliwym wypadkiem,
– płatnym urlopem,
– urlopem macierzyńskim (dwa miesiące przed porodem i trzy miesiące po urodzeniu),
– dodatkową godzinę na karmienie.
Od sumy trzynastki odejmuje się nieobecności z powodu:
– choroby lub nieszczęśliwego wypadku pracownika (nieobecność dłuższa od gwarantowanej),
– strajku,
– nieobecności nieusprawiedliwionych,
– odbycia służby wojskowej,
– urlopu wychowawczego.
Trzynastka jest opodatkowana i nie jest naliczana wraz z pensją grudniową.
Również emeryci i renciści otrzymują trzynastą pensję, dotyczy to także ich spadkobierców (dzieci, wnuków lub spadkobierców na mocy testamentu) w przypadku, gdy emeryt lub rencista zmarł w trakcie roku.
Osoby zatrudnione w charakterze COLF także mają prawo do otrzymania trzynastej pensji i nie zależy to od tego, czy pracują w pełnym wymiarze godzin u tego samego pracodawcy. W przypadku, gdy colf otrzymuje miesięczne wynagrodzenie, wystarczy jej zapłacić dodatkową (podwójną) pensję grudniową.
Jeżeli natomiast colf zatrudniona jest na godziny, wystarczy stawkę godzinową pomnożyć przez liczbę godzin przepracowanych w ciągu tygodnia, a wynik pomnożyć przez 52 (tygodnie w ciągu roku). W ten sposób pracodawca uzyska roczne wynagrodzenie pracownika, które należy podzielić przez 12 (ilość miesięcy). Uzyskana suma będzie wysokością, jaką pracodawca musi wypłacić pracownikowi.
Trzynastka COLF narasta w ciągu roku, dlatego też wyniesie tyle dwunastych części, ile miesięcy przepracował pracownik.
Jeżeli pracownik zatrudniony jest u wielu pracodawców, każdy z nich zobowiązany jest do wypłaty trzynastej pensji w stosunku do godzin pracy i płac.
W przypadku, gdy COLF nie ma stałej ilości godzin pracy, np. jeden tydzień pracuje trzy godziny, a drugi pięć, aby móc obliczyć dodatkowe wynagrodzenie należy wyliczyć średnie wypłacane wynagrodzenie i podzielić je przez ilość przepracowanych miesięcy.
Stranieri in Italia
tłum. Anna Malczewska
