Wojny towarzyszyły Rzymianom od początków państwowości. W okresie Rzymu królewskiego do jakichkolwiek potyczek i walk dochodziło rzadko i miały one raczej charakter lokalny. Sytuacja się zmieniła po obaleniu ostatniego króla, Tarkwiniusza Pysznego i wprowadzeniu republiki.
Był to początek szeroko zakrojonej, ekspansywnej polityki Rzymian. Walki z plemionami latyńskimi zrzeszonymi w Związku Latyńskim na przełomie VI i V wieku p.n.e. ostatecznie zakończyły się sukcesem Rzymu. Związek po przegranej wojnie stał się narzędziem Rzymu w dziele podboju Półwyspu Apenińskiego.
Na drodze Rzymian jako pierwsi stanęli Etruskowie. Walki toczyły się nieprzerwanie aż do IV wieku p.n.e. Punktem zwrotnym okazała wojna z miastem-państwem Weje w latach 405 – 396 p.n.e. Zwycięski konflikt pozwolił Rzymowi przejąć kontrolę nad terenami na północ od Tybru. Powolną ekspansję Rzymu zahamował najazd Galów w 390 roku p.n.e., którzy zdobyli i złupili Rzym. W pewnym sensie to tragiczne wydarzenie zmobilizowało Rzymian to dalszej ekspansji, lecz dopiero 50 lat później.
Kolejna wojna wybuchła w 343 roku p.n.e. Tym razem Rzymianie swoje wpływy zaczęli szerzyć na południe Italii. Pokonanie Samnitów – górskiego plemienia Italii, wyniosło Rzym do roli największego państwa Półwyspu. Kolejne walki toczone były przeciwko miastom greckim takim jak: Tarent, czy Sybaris ulokowanym na południu Italii. Wsparte przez króla Epiru, Pyrrusa ostatecznie zostały pokonane. Zajęciem w 264 roku p.n.e. etruskiego centrum religijnego Wolsynie Rzym zakończył praktycznie podbój Półwyspu Apenińskiego.
Dalsza ekspansja prowadzona była poza obręb Pólwyspu. Pokonanie Kartaginy w trzech wojnach punickich oraz podprządkowanie Grecji w II wieku p.n.e. zapewniły Rzymowi miano najsilniejszego państwa w obrębie Morza Śródziemnego.
Wraz z kresem republiki ekspansja była prowadzona w jeszcze większym stopniu. Podporządkowanie Hiszpanii, Galii, terenów Bliskiego Wschodu, Bretanii. W tym czasie prowadzono ogromną ilość wojen. Jednocześnie wybuchały liczne powstania, m.in. Spartakusa, żydowskie, czy Boudiki w 61 roku n.e. Walki toczono na masową skalę po śmierci ostatniego członka rodu Sewerów, Aleksandra Sewera w 235 roku n.e. Do zwykłych wojen zewnętrznych doszły walki o tron, które wprowadziły całkowity zamęt w strukturze państwa rzymskiego.
Materiał opracowany przez:
