Po przegraniu dwóch wojen punickich Kartagińczycy byli osłabieni militarnie i gospodarczo. Nie mieli stałej armii, a sytuacja wewnętrzna była chaotyczna. Odbudowa gospodarki kartagińskiej rozpoczęła się tuż po zakończeniu działań wojennych w II wojnie punickiej, głównie za sprawą samego Hannibala.
Systematyczny rozwój państwa został jednak zahamowany w połowie II wieku p.n.e., kiedy to władca Numidii, Masynissa, starał się rozwinąć swój twór państwowy kosztem Kartaginy. Doskonale wiedział, że Kartagina nie posiada prawa do samodzielnego wypowiadania wojny, zgodnie z traktatem rzymskim z 201 roku p.n.e. Liczył, że pokonując Kartaginę utwierdzić swoje panowanie w Afryce Północnej oraz zatrzyma ekspansję Rzymu na tym obszarze. Z samej Kartaginy chciał utworzyć stolicę swojego przyszłego mocarstwa.
Sytuacja Kartaginy była tragiczna. Wiadome było, że Senat rzymski nie zgodzi się na podjęcie działań wojennych przez stronę kartagińską. Jednocześnie jeżeli Kartagina by nie wystąpiła zbrojnie przeciw agresorowi została by podbita. Atak Numidii na terytorium Kartaginy spotkał się jednak ze sprzeciwem arystokracji kartagińskiej, która wymusiła na rządzących wypowiedzenie wojny wbrew postanowieniom układu kartagińsko-rzymskiego. Zaistniałą sytuację wykorzystały wpływowe koła rzymskich polityków z Markiem Porcjuszem Katonem na czele, którzy dążyli do ostatecznego rozprawienia się z Kartaginą. Senat zmusił Kartaginę do oddania całego sprzętu wojennego, by potem wydać wyrok śmierci na miasto. Przedstawiono Kartagińczykom ultimatum, albo opuszczą miasto i osiedlą się w odległości 15 km od morza, albo miasto zostanie doszczętnie zniszczone. Wyrok został odrzucony.
Postanowiono wysłać dwa legiony do Afryki w celu zlikwidowania Kartaginy. Źle dowodzona i źle wyszkolona armia rzymska okazała się totalnie nieprzygotowana do walk ze zdesperowanymi mieszkańcami, w wyniku czego kampania rozpoczęła się szeregiem klęsk. Jedyną osobą kompetentną w walkach w Afryce okazał się ówczesny trybun IV Legionu, wnuk Scypiona Afrykańskiego, Scypio Emilianus. Wykazał się on odwagą i jasnością umysłu, często ratując swoich żołnierzy od śmierci. W 147 roku p.n.e. został on wybrany na konsula, a potem na gubernatora Afryki. Emilianus okazał się zbawcą Rzymu, tak jak Scypion Afrykańczyk w II wojnie punickiej.
Gdy Scypio znalazł się w Afryce, skoncentrował się na szkoleniu i podwyższaniu morali armii. Zadbał o dobre zaopatrzenie wojska oraz wszelkie sprawy organizacyjne. Po drobnych potyczkach, udało mu się dotrzeć do Kartaginy, którą następnie oblężył. Po zaciekłych walkach w samym mieście, Kartagina została zdobyta.
Najważniejsze bitwy powstania:
149 p.n.e. – bitwa pod Nepheris
– Kartagińczycy Hasdrubala zwyciężają Rzymian Maniliusa
149-146 p.n.e. – oblężenie Kartaginy
– wojska Publiusza Korneliusza Scypiona Młodszego zdobywają miasto i zgodnie z decyzją Senatu burzą Kartaginę
Konsekwencje
Kartagina na rozkaz Senatu rzymskiego została doszczętnie zniszczona, a ziemia na której miasto się znajdowało przeklęta. Tereny byłego państwa przekształcono w nową prowincję Afrykę, a mieszkańców wysiedlono, bądź wymordowano. Imię Kartaginy starano się wymazać z pamięci. Nigdy już nie odrodził się jeden z największych rywali Rzymu przed naszą erą.
Materiał opracowany przez:
