Przeciętny człowiek pewnie słyszał o Neapolu i wie, że nad miastem króluje Wezuwiusz, ale kiedy poprosilibyśmy go o wymienienie innych wulkanów z okolic Neapolu, pewnie otworzyłby usta w wyrazie zdziwienia.
Campi Flegrei
położone jest w północno-wschodniej części Neapolu, jest to teren pochodzenia wulkanicznego, podobnie jak i spora część wysp, które znajdują się w pobliżu miasta.
Na pochodzenie wulkaniczne wskazuje sama nazwa Campi czyli ziemie, pola i flegrei, pochodzące od greckiego flego, które znaczy tyle co spalony. Zapewne aż trudno sobie wyobrazić, że przechadzając się po tym pięknym miejscu, pełnym zabytków z minionej epoki, jesteśmy otoczeni przez około 24 bardzo dobrze zachowane kratery wulkaniczne.
To prawdziwy raj dla wulkanologów z całego świata: niektóre z wulkanów są aktywne i ich działalność można zaobserwować np. przez wydzielanie gazów (Solfatara), inne z nich wykazują aktywność hydrotermiczną, jak np. te w Lucrino, Agnano czy Pozzuoli.
Lago di Lucrinio
To nie koniec ciekawostek. Można tu zaobserwować także ruchy tektoniczne, które objawiają się podnoszeniem i obniżaniem się terenu od tysięcy lat w okolicach od Campi Flegrei po Posilipo. Jest to około 1 cm na rok – rzecz bardzo rzadka w basenie Morza Śródziemnego!
W 1993 r. na terenie Campi Flegrei powstał Regionalny Park Campi Flegrei; według mnie całkiem słusznie i szkoda, że dopiero na początku lat 90, gdyż ziemia flegrea to bardzo rzadkie i specyficzne miejsce w Europie.
Chciałabym krótko przedstawić, jak to wszystko wyglądało z geologicznego punktu widzenia. Otóż powstawanie ziem pochodzenia wulkanicznego było podzielone na trzy okresy.
1. Okres Flegreo
datowany jest na okres od 42 tys. do 35 tys. lat temu, tu znaczący wpływ na kształt i skład terenu miała działalność sejsmiczna wulkanu Archiflegreo. Twierdzi się, że 39 tys. lat temu jego wybuch zniszczył w dużej części pobliskie tereny poprzez deszcz ognistych kamieni. Tuf spieczony, czyli skała pochodzenia wulkanicznego, którą można zaobserwować w regionie Neapolu, może być efektem wybuchu tego właśnie wukanu.
2. Okres Flegreo
datowany jest na 35 tys do 10 i pół tys. lat temu. To okres najbardziej aktywny sejsmicznie, geolodzy twierdzą, że około 35 tys. lat temu doszło tutaj do największej eksplozji, efektem której było pokrycie ziemi tufem (skała pochodzenia wulkanicznego, charakterystyczna dla tych okolic, o żółtym lub piaskowym kolorze) na obszarze około 10 000 km. kw. 15 tys. lat temu miało miejsce inne katastroficzne wydarzenie, otóż doszło do kolejnego wybuchu, 40 km zostało pokryte magmą, a popiół i kamienie pokryły sporą część tych terenów.
Sprawcą tego wydarzenia był jeden z większych podmorskich wulkanów. Jego krater ma około 15 km, a Pozzuoli jest w samym centrum krateru. Obejmuje on Posilipo, wzgórze Camaldoli, Quarto, wzgórza Licola -San Severino, Cuma oraz Monte di Procida.
Produktem, który powstał w efekcie erupcji jest tufo giallo, a góra Monte Guaro jest tego dowodem, gdyż powstała właśnie w czasie erupcji. Góra ta znajduje się między Pozzuoli a Averno.
W tym okresie można wskazać na powstanie takich terenów jak:
- Posilipo, Colina dei Camaldoli, Góry San Severino, Monte di Cuma, Monte di Procida
- Capo Miseno
- Bacoli oraz Punta Pennata
- Quarto Fregreo
Od 10 i pół tys. do 8 tys. lat temu powstały:
- Wyspa Niscida;
- Montagna Spaccata;
- Fondi di Baia oraz Zatoka Baia (około 8.400 lat temu).
3. Okres Flegreo
datowany jest na 8 tys. do 500 lat temu, ten okres charakteryzuje się powstaniem skały, która nazywa się pozzolana bianca i to właśnie z niej zbudowana jest duża część wulkanów z Campi Flegrei.
Początki tworzenia tego materiału można zaobserwować już w drugim okresie flegreo: warstwy tej skały tworzyły się w wielkim kraterze od południowego zachodu na terenach Baia i Baccoli.
W trzecim okresie zaobserwowano trzy fazy działalności sejsmicznej. Pierwsza faza, jak już wspomniałam w okolicach Baccoli i Baia około 10 tys. do 8 tys. lat temu; druga faza obejmowała Pozzuoli, Montagna Spaccata i Agnano od około 8 tys. do 3900 lat temu, a trzecia faza od 3800 do 500 lat temu zaowocowała powstaniem małego krateru o wysokości 133 m w okolicach Lago di Lucrino.
Krater Wulkanu dei Astroni
Najwięcej jednak terenów powstało w trzecim okresie :
- La Starza(Pozzuoli);
- Monte Cigliano (Pozzuoli);
- Agnano;
- Monte Olibiano(Pozzuoli);
- Solfatara 3900 lat temu;
- Lago d’Avero;
- Cratere degli Astroni;
- Cratere Senga 3700 lat temu;
- Monte Nuovo (najmłodszy wulkan Europy, powstały w 1538 r.);
- Monte Epomeo(wyspa Ischia);
- Isolotto di San Martino (Monte di Procida);
- Kratery na wyspie Procida: Chiaia,Carbonchio,Pozzoviecchio;
- wyspa Vivara;
- Zatoka Genito (pomiędzy Vivarą a Procidą).
W latach 1970-1972 zaobserwowano poniesienie się terenu w okolicach portu w Pozzuoli aż o 170 cm, a w latach 1982-84 r. podłoże ponownie podniosło się o kolejne 3 metry. Tu warto wspomnieć, że w latach 1982-1984 ziemia zadrżała w tym regionie aż 10 tys. razy, z czego około 100 trzęsień było odczuwalnych przez mieszkańców pobliskich okolic.
To wprost niewyobrażalne, jednak trzeba pamiętać, że okolice Morza Śródziemnego to prawdobodobnie miejsce, gdzie stykają się ze sobą płyty tektoniczne,dlatego też są to tereny o dużej aktywności wulkanicznej.
Najmłodszy wulkan Europy – Monte Nuovo
To tyle o geologii. Campi Flegrei składa się z gmin takich jak: Bacoli, Pozzuoli, Monte di Procida, Quarto Flegreo oraz dzielnic: Posilipo, Agnano, Fuorigrotta. Do terenów flegrei można również zaliczyć Pianure, Pissani i Soccavo.
Trzeba tu też wspomnieć, iż wyspy takie jak Ischia Flegrea, Vivara i Procida są tworem właśnie działalności wulkanicznej Campi Flegrei.
Campi Flegrei to nie tylko miejsce działalności wulkanicznej. Warto wybrać się tutaj, by zobaczyć przepiękne widoki i zabytki pozostałości z czasów kiedy to królowało Imperum Romanum. Można zobaczyć przepiękne zamki, świątynie i wiele innych interesujących rzeczy.
Zapraszam was na spacer po Solfatarze, który z pewnością zrobi na was ogromne wrażenie, przecież nieczęsto zdarza się chodzić po żyjącym wulkanie! Wrażenia macie zagwarantowane 🙂
Tak więc nie czekajcie: la terra dei vulcani ci aspetta!
