Karnawał najogólniej rzecz ujmując to okres pomiędzy Świętami Bożego narodzenia a Wielkim Postem. Do głównych tradycji karnawałowych należą zabawy, bale i parady. Uczestnicy przygotowują specjalnie na tą okazje stroje karnawałowe niezwykle bogato zdobione, mieniące się złotem, przepychem. Najbardziej znany karnawał w Europie to ten Wenecki.
Wenecja – miasto na wodzie, najbardziej urokliwe miasto Europy, które co roku odwiedzają miliony turystów. Z czego słynie Wenecja? Z kanałów, z pływających po nich gondolach, wielkich wrześniowych regat gondol. Miasto dożów, stąd wypływały wyprawy krzyżowe. Miasto z bazyliką i placem św. Marka, i wielką wieżą. Miasto mostów, najsłynniejsze z nich to: Westchnień, Rialto i Akademii. Miasto kultury i sztuki, miasto kościołów. Powszechnie znane jest szkło weneckie i maski weneckie. Jest to również miasto Casanowy. A współcześnie – to stolica festiwali filmowych oraz słynnego karnawału.
Karnawał – pogańska tradycja, której Wenecja, wolna duchem i obyczajami, nigdy nie zapomniała – odkrywa ciągle swoje fascynujące tajemnice. Początki karnawału weneckiego sięgają zarania Republiki. Od XI do końca XVIII w., na prawie dwa miesiące w roku, kolory masek i kostiumów rozpromieniały miasto. Słynny wenecki karnawał wywodzi swoją nazwę od łacińskiego „carnem levare” lub „carne vale”, co oznacza pożegnanie mięsa. Jego początki sięgają prawdopodobnie XV wieku, kiedy to członkowie prywatnych stowarzyszeń okazywali swoją do nich przynależność nosząc różnokolorowe trykoty. Chociaż przynależność do tych klubów początkowo ograniczała się do udziału w wyścigach łodzi i podobnych błahostek, ostatecznie podjęły one rywalizację w różnorodności strojów na balach maskowych Martedi Grosso, które były urządzane przed Wielkim Postem. Karnawał trwał oficjalnie od 26 lutego do wtorku przed Środą Popielcową. Ale na noszenie masek pozwalano już od października. I wszelkie nadużycia były dopuszczalne! W chwili upadku Republiki karnawał w takiej formie został zniesiony. Do tradycji tej powrócono w 1979 roku urządzając współzawodnictwo podobne do wielkich XVIII wiecznych świąt. Tysiące turystów przebranych w maski i ekstrawaganckie kostiumy bierze udział w rozmaitych wydarzeniach. Obecnie oficjalnie karnawał trwa tylko dziesięć dni (ostatnie dziesięć dni przed rozpoczęciem Wielkiego Postu), chociaż rozrósł się do takich rozmiarów i bardzo skomercjalizował, że miasto zamyka się podczas jego trwania.
W czasach Republiki Serenissima, niechętna surowej władzy, w okresie karnawału pozwalała uwolnić się swojej żywiołowości, by zapomnieć o smutnych mgłach ciążących nad laguną. W tych zimowych miesiącach wszelkie nadużycia, wszelka rozpusta triumfują nad moralnym porządkiem. Od XIV wieku bale były wydawane wszędzie, świadczą o tym rejestry Senatu, zdające sprawę z samowoli przebranych obywateli. W zimowej mgle karnawał przybiera czasem formę fantasmagorycznego snu – postaci wychodzą nagle z obłoku, by po chwili zniknąć ponownie.
To musi być niesamowite przeżycie znaleźć się w tym miejscu o takiej porze, to tak jakby przenieść się w inne realia (rzeczywistość), jak powrót do przeszłości, w której nigdy nas nie było. Wenecja ze swoimi zakamarkami, uliczkami i dzielącymi je kanałami i mostami jest idealnym miejscem do takich czarów. W ciągu tych paru dni karnawałowego szaleństwa można poczuć tą atmosferę i się zatracić.
Na noszenie bauty, rodzaju ciemnej peleryny zwieńczonej trójgraniastym kapeluszem zezwala się przez pół roku, od października do lutego. W maskach zapomina się kto jest kim: mężczyzną czy kobietą, bogatym czy biednym. Różnice w sposobie bycia i pochodzeniu społecznym zacierają się w szaleństwie karnawałowym. Wystarczy wybrać kim chce się być przez jedną noc lub jeden sezon i życzenie to jest spełnione dzięki przebraniu, w nastroju wolnym od trosk. W mieście następuje upadek obyczajów, dopóki dzwon nie oznajmi początku Wielkiego Postu.
W ostatni wtorek karnawału, wieczorem na Placu św. Marka urządzany jest wielki bal. Wenecja staje się wówczas miastem świateł – woskowe świece rozjaśniają każdy balkon, każde okno, płomienie świeczek łojowych, jak uczestnicy karnawału tańczą wśród nocy. W światłach karnawału osoby nieznane stają się gwiazdami.
Na każdym zakręcie kanału czy ulicy odbywa się spektakl na weneckiej scenie. W rytm muzyki klasycznej, rozbrzmiewającej na placach Wenecji, postaci ubrane według XVIII wiecznej mody mijają się z tymi osobami, które noszą bardziej współczesne kostiumy. Tańczy się, śpiewa i gra na ulicy przedstawienie, tak jak to czynili kiedyś Arlekin, Pierrot i inne postaci commedia dell’arte. Wszystko dzieje się w sposób niezwykły, ale ciągle z wyrafinowaniem godnym Miasta Dożów.
Karnawał wenecki ma zawsze jakiś określony temat. Ale swoboda twórcza i wolność kształtowania swojej krótkotrwałej osobowości przynależy każdemu.
Ale karnawał to nie tylko przebierańcy krążący po ulicach Wenecji, to wielka fiesta, na którą składają się rozliczne imprezy przygotowane na tą okazję z wielkim rozmachem. Imprezy trwają od wczesnych godzin porannych do późnych nocnych. Są to bale, przedstawienia, koncerty o różnej tematyce i dla różnego rodzaju odbiorców, w tym również dla dzieci. W każdej dzielnicy miasta coś się dzieje i to kwestia wyboru gdzie się pójdzie i w czym będzie uczestniczyło.
Ponad trzysta imprez teatralnych i muzycznych będzie towarzyszyć tegorocznemu karnawałowi w Wenecji, który będzie mieć miejsce między 6 a 16 lutym. W Wenecji królować będą wszelkie gatunki sztuki teatralnej – od występów teatrów marionetek po komedię i dramat. Wszędzie odbywać się będą także koncerty wszystkich rodzajów muzyki: klasycznej, rockowej, reggae i salsy. W czasie maratonu teatralnego zaprezentują się znane weneckie teatry z La Fenice i teatrem Goldoniego, a także zespoły teatralne z innych miast. Jak co roku, największa scena stanie na Placu Świętego Marka, a w pobliskim Pałacu Dożów będzie można obejrzeć niezwykle bogatą wystawę weneckich masek karnawałowych.
Co jest najbardziej typowym i rozpoznawalnym znakiem wszystkich weneckich karnawałów? Oczywiście białe lub kolorowe, zdobione cekinami, piórami i brokatem maski karnawałowe, o których pierwsze pisane wzmianki donosiły już w XIII wieku. Z biegiem czasu stały się bowiem nie tylko symbolem zimowych zabaw noworocznych, lecz również symbolem miasta. W takim okresie Wenecjanie nie stronili od żartów. W końcu karnawał to czas zabawy i radości. Jedną z najbardziej znanych weneckich masek jest biała maska z długim dziobem. W tej chwili na rynku dostępne są przeróżne piękne maski weneckie – kolorowe, błyszczące, zadziwiające, tajemnicze, a dzięki temu takie piękne.
