W Val di Fassa to wyjątkowa tradycja. Tańce, przemarsze, skecze i najazd żakowski. Jednak głównymi „bohaterami” uroczystości są antyczne drewniane maski.
To szczególna okazja dla wszystkich mieszkańców Val di Fassa, tradycja przekazywana z pokolenia na pokolenie. Karnawał Ladyński (retroromański) w Trentino (Dolomity) to połączenie folkloru, rozrywki i historii. Każdego roku jest wznawiany dzięki zaangażowaniu i wysiłkowi setek wolontariuszy ze stowarzyszenia Grop de la Mèscres z Delba i z Penii, twórców ruchomej „sceny” karnawałowej (wcielają się w aktorów, zakładają maski, szyją stroje itp.). Program uroczystości jest bogaty w rozrywki – pokazy, parady, tańce itp.
W Canazei uroczystości odbywają się 5, 11 i 16 lutego, a ich bohaterami są Faceres, typowe drewniane maski o zabawnych rysach, które biorą udział w paradzie po mieście.. Przewodzą im maski Lâché, Bufon i Marascons, za którymi podążają inne maschere lub faceres uosabiające piękno i brzydotę, pozytywne i negatywne cechy człowieka oraz wizerunku zbiorowego lub są specyficznymi wytworami fantazji mieszkańców tego regionu.
Także spektakularne maskarady (Mascherèdes) w Penii, małym miasteczku u stóp Marmolada, mają korzenie w starożytnej tradycji. Były pisane lub tłumaczone i adaptowane przez m.in. Simon Sorapera de Giulio a następnie przez Fabio Dantone de la Menina. Farsy w języku ladyńskim są recytowane przez aktorów przebranych w typowe ubrania, którzy występują 11 i 16 lutego na scenie dawnej szkoły. Podczas Karnawału Ladyńskiego najciekawsze są groteskowe komedie, przedstawienia, które zawsze kończą się wielką fetą i tańcami do późnej nocy. W dniu 11 lutego głównymi atrakcjami są parada alegorycznych wozów oraz „wielki bal karnawałowy” z udziałem zespołu Alpen Boys. 14 lutego kiedy kolorowe „maski” schodzą już ze stoku Alba na plac miasta, odbywa się parada z nartami i sankami.
Natomiast 15 lutego w centrum Canazei o świetle księżyca wjeżdżają na scenę maskarady i oryginalna reprezentacja „Molino de la veies” młyna, do którego według legend diabły wrzucały staruchy aby przemienić je w piękne dziewice.
Wielki finał Karnawału Ladyńskiego ma miejsce w Moena w dniu 16 lutego. O godzinie 14.30 odbywa się pokaz alegorycznych wozów oraz degustacje specyficznych produktów ladyńskich. Mieszkańcy dzielnicy tureckiej paradują przez centrum przebrani w odzież sułtanów oraz z odaliskami (pokojówkami, nałożnicami, białymi niewolnicami Turków), aby upamiętnić legendarne pochodzenia ich dzielnicy.
Źródła: