Ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe dla wszystkich. Dostęp do narodowego systemu zdrowotnego następuje poprzez zwrócenie się do lokalnej jednostki medycznej AUSL o nadanie narodowego numeru zdrowotnego.
Kolejnym krokiem jest wybór lekarza ogólnego, który gwarantuje dostęp do różnego rodzaju świadczeń medycznych (w większości bezpłatnych). Aby móc korzystać ze świadczeń zdrowotnych, należy przekazać kartę EKUZ (Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego) do USL, a następnie uzyskać zaświadczenie o uprawnieniu do świadczeń. Jeśli nastąpi konieczność hospitalizacji lekarz wydaje zaświadczenie, które najczęściej uprawnia do leczenia po obniżonej cenie. Następnie zaświadczenie to należy zanieść do USL w celu zatwierdzenia.
Pracownik, który zachorował, ma prawo, w granicach określonych w układzie zbiorowym, zachować swoją pracę i otrzymywać pensję. Pracownik nieobecny z powodu choroby musi niezwłocznie udać się do lekarza, który wystawi zaświadczenie określające diagnozę oraz prognozę dopuszczalnego okresu nieobecności. Kopie zaświadczenia należy przesłać do właściwego lokalnego urzędu zdrowia (Azienda Sanitaria Locale) (ASL) oraz do pracodawcy danego pracownika, w ciągu dwóch dni od wystawienia.
Pracodawca może zwrócić się do ASL o przeprowadzenie badań, nawet w domu pacjenta; mogą one być przeprowadzane pomiędzy 10.00 a 12.00 oraz pomiędzy 17.00 a 19.00. Jeżeli pracownik jest nieobecny bez usprawiedliwienia, tj. jeżeli opuścił dom z przyczyn innych niż wizyta u lekarza, pogrzeb, wypadek, konkurs publiczny lub postępowanie prawne, Krajowy Urząd Ubezpieczeń Społecznych (Istituto Nazionale di Previdenza Sociale) (INPS) może zawiesić wypłatę świadczeń na okres do 10 dni oraz zmniejszyć te świadczenia o 50% przez pozostałą liczbę dni nieobecności. Każda umowa przewiduje maksymalną liczbę dni absencji z powodu choroby, a pracodawca ma podstawę do zwolnienia pracownika, jeżeli jest nieobecny przez dłuższy okres.
Płatności z przyczyn zdrowotnych. Pracownikom w przypadku choroby wypłacane jest począwszy od czwartego dnia, świadczenie rekompensacyjne. Pierwsze trzy dni nie są płatne.
Świadczenie to przysługuje osobom w sektorze prywatnym oraz pracownikom w sektorach usług
(z wyłączeniem handlu), bezrobotnym oraz osobom zawieszonym w pracy (należącym do powyższych kategorii), pod warunkiem, że ich stosunek zatrudnienia wygasł lub został zawieszony nie więcej niż 60 dni przed rozpoczęciem się choroby.
W przypadku osób na umowach na czas określony, prawo do świadczeń chorobowych wygasa jednocześnie z wygaśnięciem stosunku pracy. Świadczenie chorobowe przysługuje za okresy nie dłuższe niż 180 dni w roku kalendarzowym.
W jaki sposób je uzyskać? Pracownik musi uzyskać zaświadczenie medyczne sporządzone w dwóch kopiach przez lekarza prowadzącego leczenie i musi, w ciągu dwóch dni, przesłać ich kopie do właściwego INPS (ze względu na miejsce stałego zamieszkania), a także jego kopię pracodawcy.
Świadczenie nie przysługuje za dni stracone w okresie przesyłania zaświadczenia medycznego lub gdy pracownik jest nieobecny bez usprawiedliwienia na badaniach wizytacyjnych przeprowadzanych przez INPS lub ASL. W takich przypadkach, przepis przewiduje całkowitą utratę prawa do świadczeń przez okres maksymalnie 10 dni. W przypadku drugiej nieusprawiedliwionej nieobecności, świadczenie zostanie zmniejszone o 50% przez pozostałą część okresu choroby.
Dla większości kategorii, kwota jest równa 50% średniego dziennego świadczenia przez pierwsze 20 dni choroby; 66% przez kolejne dni spowodowane tą samą chorobą lub jej nawrotem. Świadczenie jest wypłacane przez pracodawcę w naturze, a następnie dokonuje on odpowiedniej korekty składek należnych INPS. Świadczenie jest jednak wypłacane bezpośrednio przez INPS osobom bezrobotnym oraz zawieszonym w pracy, które nie otrzymują dodatku uzupełniającego wynagrodzenia, osobom dla których płatność jest ograniczona do płatności dla pracowników rolnych oraz pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę na czas określony dla prac sezonowych.
